اختلال شخصیت افسرده ( Depressive Personality Disorde )
ویژگی ها و تشخیص شخصیت افسرده:
• تمام رفتارهای او با غم و اندوه همراه است.
• بینشی که به خود و توانایی هایش دارد آکنده از حس بی کفایتی، بی ارزشی و حرمت نفس پایین می باشد.
• دیدگاهی انتقادی، سرزنش آمیز نسبت به خود دارد.
• اکثر اوقات در حال غصه خوردن و فکر کردن به مسائل ناراحت کننده است.
• نسبت به شماو دیگران منفی نگر، انتقادی و با پیش داوری رفتار می کند.
• تقریباً به همه چیز بدبین است.
• غالباً احساس گناه و ندامت دارد.
این جزء طبیعت آدمی است که روزها یا حتی هفته هایی را در زندگی اش با غم و ناراحتی دست و پنجه نرم کند. با تمام افت و خیزهای زندگی هر روزه باز هم به این حس می رسیم که سلامت و شادابی روح خود را دوباره پیدا کنیم.
رابطه با یک شخصیت افسرده ممکن است این حس را به شما بدهد که در یک دنیای خالی از شور و لذت گیر افتاده اید.
حالت غم و دلمردگی این شخص با حس بی ارزش بودن عمیقی که نسبت به خودش دارد به شدت آمیخته شده است.
او همیشه احساس می کند بی کفایت است و این احساس را به محیط اطراف، دیگران و نیز به آینده اش فرافکنی می کند (تصور می کند دیگران نیز همین حس را نسبت به او دارند).
به سختی می توان احساس لذت داشت وقتی حس بی کفایتی همواره و در همه جا در وجود آدمی موج می زند.
شخصیت غمگین و افسرده هم در ارزشمند دانستن وجودش و هم در توانایی لذت بردن از زندگی با ضعف و کمبودهمیشکی و عمیق دست و پنجه نرم می کند. در نتیجه، حس بی ارزش بودن و شناخت ناچیزی که او از ارزش ها و توانایی هایش دارد، خود را به شکل رفتارهایی از قبیل عیب جویی، پیش داوری و سرزنش کردن بروز می دهد.
این منفی نگری به شکلی خود پرورانه در او شکل گرفته و او از اینکه خود را تحقیر کند احساس شرم ندارد. هر تعریف و تمجید و یا رفتار مهربانانه ای را که در قبالش انجام می شود نادیده می گیرد و در عوض به تحریف آنها می پردازد و آن را به عنوان مدرکی برای اثبات بی ارزشی اش قلمداد می کند.
شخصیت غمگین و افسرده زمان و انرژی روانی بسیار زیادی را صرف فکر کردن و به یادآوردن اتفاقاتی می کند که بهتر است فراموش شوند. همچنین نشخوار فکری و غم و غصه خوردن کار همیشگی اوست و اغلب این حالت ها بر اثر توجه بیش از حد به نکات منفی، شکست هایی که بزرگ جلوه می دهند ، ضعف های ظاهری اشتباهات و افسوس های بی دریغ به وجود می آیند.
هر چند تحقیقات در مورد این شخصیت همچنان ادامه دارد ، با اطمینان به این حقیقت رسیده ایم که این آسیب شخصیتی بیشتر در افرادی دیده می شود که بستگان درجه یک آنها (والدین ، خواهر یا برادر) مبتلا به اختلالات روحی بوده اند مانند افسردگی حاد و یا اختلال دوقطبی. طبق این شواهد می توانیم حدس بزنیم زمینه های ژنتیکی بسیار تأثیرگذاری در شکل گیری ویژگی های شخصیت افسرده نقش دارد. هم زنها و هم مردها می توانند به این اختلال شخصیتی دچار شوند.
شاید این حقیقیت که او زمان های گزافی را به غصه خوردن، دلواپس شدن (برای هر مسئله ای) می گذراند، ناراحت کننده تر از مسائل دیگر باشند. او عادت دارد از کاه کوه بسازد (حتی کوچک ترین مشاجره هایی که هر زن و شوهری ممکن است تجربه کنند برای او فاجعه بار است).
رفتارهای شخصیت افسرده عموماً جدی و منفی هستند او نمی تواند شادی بخش رفتار کند. آرامش واقعی و توانایی درنگ به منظور بهره بردن و لذت از لحظه حال ممکن است برای او تجربیاتی مبهم و زودگذر به شمار روند. تمام اینها برای ما موضوعات ساده و پیش پا افتاده هستند، اما واقعیت این است که افراد افسرده به ندرت می توانند از دقایق جاری لذت برده و شادی های کوچک زندگی را ببینند.
شخصیت های غمگین به شکلی مزمن با افسردگی( از نوع متعادل آن) دست و پنجه نرم می کنند. آنها حرمت نفس ضعیفی دارند و می توانند حزن و اندوه و گرفتگی روحی خود را به اطرافیان انتقال دهند.
انتظار این را داشته باشید که او نسبت به خود، آینده و شما دیدگاهی منفی و سرزنش آمیز داشته باشد و نیز در این رابطه خود را در حالی خواهید دید که با صرف زمانی طولانی، با بیهودگی تلاش می کنید او را خوشحال کنید و یا از حال و هوای گرفته و حزن انگیز او فرار می کنید و به دوستان یا فعالیت های انفرادی پناه می برید.
بعضی افراد به شکلی غیرعادی نسبت به تأثیراتی که حالت های روحی- احساسی همسرشان در آنها باقی می گذارد انعطاف پذیر هستند اما اکثر ما ظرفیت لازم برای تحمل این زندگی را نداریم.
محمد جانبلاغی روانشناس بالینی
